Bankalararası Kart Merkezi'nin açıkladığı verilere göre, 2020 genelinde kartlı ödemeler yüzde 17 büyüyerek 1,15 trilyon TL'ye ulaştı. En fazla kartlı ödeme artışı elektronik eşya ve market-gıda sektörlerinde görüldü. 2020 yılında internetten kartlı ödeme tutarı yüzde 37'lik büyüme ile 260 milyar TL'ye ulaşırken, temassız ödemeler de bir önceki seneye göre 2,5 kat arttı.
Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Murat Kırık, "Özellikle bu dönem içinde temassız kart kullanımının da yaygınlaştığını görüyoruz. Temassız kart kullanımı bir önceki yıla oranla 2,5 kat arttı. Yani her 5 kişiden 2'si temassız kredi kartı kullandı.
Burada tabii ki sosyal mesafenin korunması, insanların izole olması ve temizlik ve hijyen anlamında kartın elden ele geçmemesi, tuşlara basılmaması çok önemli bir etki sahibi oldu" diye konuştu.
Temassız kartla dolandırıcılığın nasıl yapıldığını da anlatan, tüketicilere uyarılarda bulunan Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Murat Kırık, "Siber dolandırıcı, post cihazıyla insanların kalabalık olduğu yerlerde çantasından veya cebinden, kişiye herhangi bir şekilde temas etmeden para çekme işlemi yapabiliyor. Çünkü 5 ile 10 cm arasında bu temassız kartlar ve post cihazları birbirleriyle iletişim kurabiliyor" dedi.
8 yıldır kurye olduğunu söyleyen Abdullah Umay, "Eskiden nakit çalışırdık. Ya da şifreyi tuşlayarak. Özellikle pandemiden beri herkes temassız kullanıyor. Yani yüzde 90 temassız, yüzde 10 nakit diyebilirim." dedi. 12 yıldır bir gözlük dükkanı işleten Ahmet Yılmaz ise, "Müşteriler genelde temassız şekilde karttan ödeme yapıyor. Tuşlara dokunmak istemiyorlar haklılar. Nakit veren neredeyse kalmadı zaten. Ama ben temassız kullanmıyorum kendi alışverişlerimde. Dolandırıcılıklar arttı, diyorlar. Güvenemiyorum" diye konuştu.
KART KULLANIMINDA DİKKAT ÇEKİCİ ARTIŞ
Doç. Dr. Ali Murat Kırık, "Özellikle 2020 yılı itibariyle kredi kartı ve banka kartı kullanımı giderek arttı. Bunda pandeminin çok yoğun bir etkisi olduğunu söyleyebilmek mümkün. Kart kullanımı bir önceki yıla oranla yüzde 17'lik bir artış göstererek 1,11 trilyonluk bir ödemeye sahip oldu. Bu dikkat çekici bir rakam olarak dikkat çekmiş oldu." dedi. Kırık, "Özellikle bu dönem içerisinde rakamları da incelediğimizde sadece ihtiyacımız olan ürünlerin alınması ve bunun dışında bu tarz indirim kisvesi altında var olan içeriklere çok fazla kanmamak yerinde olacaktır. Çünkü bilinçli tüketiciler olarak mutlaka ihtiyacımız olan ürünleri listelemeli ve bunlar dahilinde alışverişimizi gerçekleştirmeliyiz" şeklinde konuştu.
EN ÇOK ALIŞVERİŞ; BAYRAM ARİFESİ, YILBAŞI, MUHTEŞEM CUMA…
Taksitli alışverişin gün geçtikçe arttığının altını çizen Doç. Dr. Kırık, "İnsanlar artık ev ortamından alışveriş gerçekleştirmeye başladı. Ancak dikkat çekilmesi gereken bir nokta, taksitli alışverişin giderek arttığını gördük. Peki insanlar daha çok hangi ürünleri aldılar? Bu dönem içerisinde daha çok elektronik eşya, market ve gıda alışverişinin internet ortamında yapıldığına şahit olduk. Ayrıca 3 önemli günün daha çok artış gösterdiğini gördük. Özellikle Kurban Bayramı arifesinde çok yoğun bir ödeme gerçekleştirdik" diye konuştu.
TEMASSIZ KART KULLANANLARA KRİTİK UYARI
Ali Murat Kırık açıklamasında, “Siber korsanlar ve siber hırsızlar özellikle insanların yoğun olduğu ortamlarda bu işlemleri gerçekleştirmeye başladılar. Yani bazen 50 lira bazen çekilen 40 lira az geliyor. İnsanlar kredi kartı ekstrelerine bakıyorlar ne olacak 30 liradan 40 liradan diyorlar. Bunu küçümsüyoruz. Ama düşünün herkesten bu paranın çekildiğini. Bu direkt vatandaşın mağdur olmasına ve ceplerindeki paranın çıkmış olmasına sebebiyet veriyor. Aniden yaklaşıldığı için bir anda bir çekim işlemi gerçekleşiyor ve o firma marka ismi görülse bile daha sonra siz o markaya ya da firmaya başvursanız ve ‘ben sizden alışveriş yapmadım’ deseniz bile bunu ispat edebilme şansınız söz konusu olmuyor. Çünkü temassız bir şekilde o işlem gerçekleştirilmiş oluyor.” ifadelerini kullandı.
“KART ALÜMİNYUM FOLYOYA SARILABİLİR”
Tüketicilerin kartlarını korumak için alüminyum folyoya sarılması gerektiğini belirten Kınık, “Temassız özelliği bulunan kartlar alüminyum folyoya sarılarak kullanılırsa çanta içinden ya da kıyafetlerin cebinden temas kesilmiş oluyor. Sinyal alıp verip işlemi gerçekleşmediğinden dolayı sanal dolandırıcı hiçbir şekilde çekim gerçekleştiremiyor” dedi.
BÜYÜK KOLAYLIK!
Temassız kart kullanıcılarından Ayça Oğuz, “Temassız kullanmaktan şifremi unuttum. Her kartımda kullanıyorum diyebilirim. Büyük kolaylık. Dolandırıcılık kısmını ilk defa sizden duyuyorum. Hiçbir önlem almadım. Ama bundan sonra kapattırıp şifreye dönüş yapacağım gibi duruyor” dedi.
Bir başka kullanıcı ise, “Ben temassız özelliğini kullanıyorum. Hatta bu dönemde limitini de yükselttim. Dolandırıcıları duydum. Benim hiç başıma gelmedi. Zaten düzenli olarak ekstrelerimi kontrol ederim. İnşallah da gelmez” şeklie konuştu.
